Situatie:
Ik woonde de theatervoorstelling van Deeper bij in Oostende. Deze voorstelling ging over gender gerelateerd geweld en de beeldvorming van vrouwen in contexten van seksualiteit en slachtofferschap.
De zaal was zeer donker, er hing een zware soms wat ongemakkelijke sfeer. Er was muziek aanwezig maar deze klonk donker en weemoedig. Het toneelbeeld bevatte een grote cirkel waarop verschillende beelden geprojecteerd werden, een boom of bosachtige omgeving, rookmachines en een rijdende camera die inzoomde op de acteurs.
Taak:
Ik probeerde te observeren en begrijpen wat de voorstelling wilde overbrengen; kritiek op clichés van vrouwelijke slachtofferschap in media en theater en reflectie op seksuele zelfbeschikking. Tegelijkertijd wilde ik mijn eigen emoties en reacties bewust volgen.
Actie:
In het begin zag ik een vrouw in close-up, afgebeeld op de grote cirkel, met wonden op haar gezicht terwijl ze huilde van angst. Nadien bij het uitzoomen werd een meisje zichtbaar, liggend op haar buik in het "bos", met haar slip naar beneden om haar enkels, stil en passief...
Dit rijst de vraag; "Waarom moeten vrouwen vaak slachtoffers spelen?" Later vertelt een oudere vrouw en tieners over hun eigen ervaringen met dergelijke rollen en met de maatschappelijke beeldvorming. Door de rondrijdende camera wordt er regelmatig ingezoomd op de acteurs, hun monden en hun speeksel. Dit geeft me soms een ongemakkelijk gevoel.
Verder hingen er overal grote donkere vormen in de lucht, mogelijks touwen met knopen? Symbolisch of betekenisvol? Ik heb geen idee... Tegen het einde stond het meisje dat slachtoffer speelde langzaam op, met vallen en opstaan, waarna ze haar eigen actieve rol terug opnam, in plaats van het "passieve lijk" te blijven.
Resultaat:
De voorstelling riep bij mij een mix van ongemak, reflectie en emotionele ontroering op. Ik voelde de kritiek op clichés van vrouwelijke slachtofferschap en de manier waarop geweld en media elkaar versterken. De beelden en geluiden maakten de voorstelling intens en confronterend.
Reflectie
Deeper liet me nadenken over hoe diepgeworteld clichés over vrouwelijke slachtoffers zijn in film, theater en media.
Het ongemak dat ik voelde, door de close-ups, speeksel, stil liggende slachtoffers en rauwe beelden waren volgens mij de bedoeling van de makers.
Ik realiseerde hoe belangrijk het is dat jongeren kritisch leren kijken naar dergelijke beelden omdat dit hun beeldvorming en zelfbeschikking beïnvloedt. Het moment waarop het meisje langzaam opstond en actief werd, voelde hoopvol aan. Het symboliseerde dat slachtoffers niet passief hoeven te blijven en zelf kracht kunnen vinden.
Ik ontdekte dus dat theater op een directe manier sociale kritiek kan uitdrukken. De combinatie van ongemak, donkere beelden, rook, close-ups en muziek maakte de kritische boodschap voelbaar. Het liet me zien hoe kunst kan confronteren en tegelijk bewustzijn kan creëren over deze clichés en geweld die vaak ongemerkt blijven.
In de toekomst kan ik bij het bekijken van voorstellingen nog bewuster observeren. Wat kan de symboliek zijn van het bos of de hangende knopen in de lucht? Hoe gebruikt men de geluiden om emoties in te zetten?
Ik wil, mede door hulp van dergelijke voorstellingen, bewuster stilstaan bij wat ik dagelijks zie en voel, in dit geval rond thema's zoals gender, media en geweld, en deze reflecties meenemen in mijn werk en dagelijkse leven.
Wat voor mij begon als een ongemakkelijke en confronterende ervaring, werd een krachtige en betekenisvolle confrontatie met clichés en maatschappelijke patronen. De voorstelling liet me voelen hoe kunst kan provoceren, bewust maken maar tegelijk ook hoopvol kan zijn.